Wśród różnych aspektów pracy duszpasterskiej i apostolskiej prowincji św. Maksymiliana M. Kolbego, silnie obecnej w środkowo-zachodniej i północno-wschodniej Brazylii, wyróżnia się praca misyjna na północy kraju, zwłaszcza w Amazonii.
Prowincja prowadziła to misyjne dzieło przez ostatnie 17 lat. Praca współbraci, zwłaszcza w regionie Amazonii, wyróżnia się tym, że ciągle się rozwija i zawsze wymaga szczególnej uwagi. Bracia są obecni w miastach Tefé i Juruá, a także w Manaus, stolicy stanu Amazonas.
Misja franciszkanów w Amazonii rozpoczęła się w 2005 r. wraz z przybyciem fr. Augustyna Stefana JANUSZEWICZA, naszego współbrata i emerytowanego biskupa diecezji Luziânia, który poświęcił się misji w regionie potrzebującym asystencji religijnej. Dał on wspaniały przykład poświęcenia się w Juruá i od tamtego czasu otworzył przestrzeń dla innych dzieł w prałaturze Tefé. Zapoczątkował swoją pracę misyjną w parafii Matki Bożej Fatimskiej w Juruá, gdzie kilka lat później przybyli inni współbracia, którzy połączyli swoje siły i objęli parafię św. Antoniego w Tefé. Oba miasta stały się bazą dla misyjnego domu prowincji. Z tego miejsca bracia udawali się łodziami, aby prowadzić dzieło ewangelizacji wśród przybrzeżnej i tubylczej ludności Amazonii.
Współbracia misjonarze odwiedzają rodziny i sprawują sakramenty, podejmują apostolat misyjny i promocję ludzką, dają świadectwo ewangeliczne. Otóż następuje tu utożsamienie się z rzeczywistością przeżywaną przez Kościół, co wyraża się w przyjęciu wielkiej troski o misję ad gentes, jak zwraca na to uwagę adhortacja Evangelii gaudium: „Łaska zakłada kulturę, a Boży dar wciela się w kulturę tego, który go przyjmuje” (nr 115). Aby ujawnić ów misyjny zapał, bracia z wielkim entuzjazmem i wysiłkiem odpowiedzieli na potrzeby Kościoła przedstawione przez papieża Franciszka, abp. Leonardo Ulrich STEINER OFM z Manaus oraz prałaturę Tefé z nowym biskupem José ALTEVIR DA SILVA CSSp.
Praca misyjna miała na celu przyjazne wsparcie ludu Amazonii i jego różnorodnych bogactw kulturowych. Bracia pracowali z ludnością nadbrzeżną, z różnymi grupami etnicznymi, starając się inkulturować ich wartości poprzez wyrażanie duchowości franciszkańskiej. Misja braci zmierza do umocnienia komunii i otwarcia się na wszystkich jako przedłużenie miłości Boga w stworzeniu, gdyż „proces inkulturacji, który oznacza drogi nie tylko indywidualne, ale także wspólnotowe, wymaga miłości do ludu, pełnej szacunku i zrozumienia”[1].
Misjonarze pragną swoim charyzmatem dawać świadectwo świętości właściwej amazońskiej rzeczywistości, poświęcając się mistyce spotkania, poszukując bliskości, rozwijając kontemplację naturalnego piękna poprzez służbę Bogu za pomocą głoszenia Jego słowa, obecność i życie sakramentalne z ludem amazońskim. Świętość przejawiająca się w cechach miejscowego ludu stanowi dla misjonarzy wyzwanie do dowartościowania Kościoła w wymiarze powszechnym, w procesie inkulturacji, do świadczenia o jedności, a przy tym bez wykluczania kogokolwiek, jak sugeruje papież Franciszek: „Dzisiaj należy koniecznie ukazać, że świętość nie pozbawia ludzi sił, życia ani radości”[2].
Praca misyjna wymaga zrozumienia faktu, że ludy tubylcze są nieufne wobec misji, która nie utożsamia się z ich rzeczywistością, która stara się zaprzeczyć ich kulturze religijnej, która zakłada wyzysk ludzki, kulturowy czy religijny. Wielkim wyzwaniem dla misjonarzy jest urzeczywistnienie postrzegania Chrystusa w amazońskich uwarunkowaniach: „Amazonia wzywa nas do przezwyciężenia ograniczonych perspektyw, pragmatycznych rozwiązań, które pozostają zamknięte we fragmentarycznych aspektach wielkich kwestii, aby poszukiwać szerszych i śmielszych dróg inkulturacji”[3]. Dlatego misjonarz musi działać w poczuciu solidarności, wspierając kulturę spotkania, promując nie hegemonię kulturową, ale – w ramach wzorca franciszkańskiego – uznawać różnorodność kulturową i religijną, odpowiadając na nowe wyzwania, jak obraz rzeki w perspektywie amazońskiej, która nigdy nie dzieli, lecz łączy różne kultury i języki.
Misjonarze franciszkańscy zachowują zatem solidną wiarę w Chrystusa zmartwychwstałego i w magisterium Kościoła, ale umieją też być solidarni z rzeczywistością i nowością misji. W tym działaniu Kościoła – w wymiarze amazońskim –Słowo wcielone staje się widoczne w kulturach, które dostrzegają potencjalne piękno świadectwa miłości Boga i miłości franciszkańskiej, wyrażające się w miłości do ludów nadbrzeżnych, w miłości do grup etnicznych i do przyrody.
Fr. Gilberto DE JESUS RODRIGUES, minister prowincjalny
[1] Papież Franciszek, Adhortacja apostolska Querida Amazonia, nr 78.
[2] Tamże, nr 80.
[3] Tamże, nr 105.
