Pokój jest możliwy, jeśli istnieje wola i pokora słuchania i prowadzenia dialogu z tymi, którzy różnią się religijną i kulturową tożsamością. Stąd podstawową kwestią jest człowieczeństwo i – chcąc to wyrazić w kategoriach franciszkańskich – „minoritas” (bycie mniejszym) w odniesieniu do wszystkich stworzeń.
Takie jest przesłanie wyłaniające się z europejskiej premiery filmu dokumentalnego „The Sultan and the Saint”, która odbyła się w środę wieczorem 9 maja 2018 r. w audytorium międzynarodowego kolegium Seraphicum Braci Mniejszych Konwentualnych w Rzymie.
Na imprezę, zorganizowaną przez Papieski Wydział Teologiczny Św. Bonawentury we współpracy z Papieskim Instytutem Studiów Arabskich i Islamistyki (PISAI), klubem filmowym „Seraphicum” i miesięcznikiem „San Bonaventura informa”, złożyła się europejska premiera filmu historyczno-dokumentalnego amerykańskiego reżysera Alex KRONEMER o spotkaniu św. Franciszka z Asyżu z sułtanem AL-KAMIL.
Projekcja, która odbyła się z udziałem kilkuset osób, otwarła szlak ku przyszłorocznym licznym obchodom upamiętniającym 800-lecie udania się św. Franciszka do Damietty (1219 r.) w celu spotkania się z sułtanem i nawrócenia jego ludu, stosując jedynie „broń” Ewangelii i konfrontacji pokojowej.
Widzów powitał fr. Emanuele RIMOLI OFMConv, wykładowca Papieskiego Wydziału Teologicznego Św. Bonawentury w Rzymie i organizator pokazu, a następnie wprowadzenia dokonali reżyser Alex KRONEMER i s. Marie LUCEY, asystentka dyrektora „Franciscan Action Network” (franciszkańskie stowarzyszenie solidarnościowe w USA). Na sali byli również obecni Patrick CAROLAN, dyrektor wykonawczy „Franciscan Action Network”, i fr. Mike LASKY OFMConv, promotor na rzecz sprawiedliwości, pokoju i integracji stworzenia (GPIC).
Rekonstrukcja wydarzenia podjęta przez amerykańskiego reżysera dała możliwość rozwinięcia interesującego dialogu na temat zagadnień związanych ze spotkaniem, jak osobowość św. Franciszka i sułtana, rola Kościoła, krucjaty, ewentualne „uwarunkowania” wynikające ze spotkania.
Była to otwarta i szczera dyskusja – inicjowana i prowadzona przez fr. Emila KUMKĘ OFMConv, wykładowcę franciszkanizmu – w której wypowiedzieli się: fr. Dariusz WIŚNIEWSKI OFMConv, teolog i były misjonarz w Turcji, oraz prof. Adnane MOKRANI, adiunkt PISAI.
Wśród różnych wątków prof. MOKRANI podkreślił „uległość w dobru, w odkryciu wspólnego człowieczeństwa, patrzenie na drugiego nie jak na osobę wrogą, ale z dobrocią, jak na osobę, która prosi”.
„Celem św. Franciszka było iść i głosić Ewangelię – stwierdził fr. WIŚNIEWSKI – i, jak pisał, ważne jest tu zaznaczenie «wśród Saracenów» (a zatem «między», nie «kontra», czy nawet «do»), co znaczy, że św. Franciszek myślał o obecności zakonników na świecie, właśnie pośród ludzi, jako nosicieli pokoju.
Wobec swobody sztuki filmowej dyskusja stanowiła też okazję do paralelnego odczytania danych historycznych zawartych w „Źródłach franciszkańskich”, zastanawiając się np. nad kompozycją „Pochwały Boga Najwyższego”, zbliżoną do 99 wezwań, którymi przywołuje się Allaha.
„Istnieje wyraźne podobieństwo – wyjaśnił prof. MOKRANI – ale nie chodzi o synkretyzm. Z pewnością między św. Franciszkiem a sułtanem występuje umiejętność słuchania i uczenia się czegoś od siebie nawzajem. Wymaga to pokory i wyzbycia się arogancji, która jest też poważnym zagrożeniem wiary i duchowości. Gdy prawdziwie jesteśmy wolni, możemy dowartościować piękno drugiego, nie postrzegając go jako niebezpieczeństwo, zazdrośnie, ale jako okazję do duchowego ubogacenia”.
Mając właśnie na względzie cel, jakim jest pokój, fr. Emanuele RIMOLI wręczył gościom pergamin zawierający fragment tekstu „Pochwała Boga Najwyższego” św. Franciszka oraz kilka z 99 wezwań, którymi w Koranie wzywa się Boga. Ten symboliczny dar podkreśla, że przy poszanowaniu różnic można modlić się, prowadzić dialog i działać na rzecz osiągnięcia pokoju.
Elisabetta LO IACONO, biuro prasowe Seraphicum
Foto: fr. Franciszek CZARNOWSKI OFMConv