Program „Pamięć świata” został zainicjowany przez UNESCO ponad 30 lat temu w celu podniesienia świadomości społecznej na temat ogromnej różnorodności światowego dziedzictwa dokumentacyjnego, a tym samym wspierania jego ochrony i zachowania na przyszłość. Od 2014 r., oprócz rejestru międzynarodowego, istnieją również rejestry krajowe, a jeden z nich prowadzi komisja UNESCO w Austrii. W tym roku do austriackiego rejestru dziedzictwa dokumentacyjnego „Pamięć Austrii” dodano 9 nowych wpisów, a wśród nich znalazła się biblioteka centralna i archiwum Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Wiedniu!
Uwzględniono tę część zbiorów muzycznych archiwum, które prof. Friedrich RIEDEL podczas inwentaryzacji określił jako „sprzed 1784 roku”. Zbiór, zgromadzony głównie przez naszego współbrata fr. Alexandra GIESSEL OFMConv (1694-1766), zawiera znaczną ilość muzyki pisanej, kopiowanej i wykonywanej na dworze cesarskim.
W uzasadnieniu wpisu do krajowego rejestru „Pamięć świata” czytamy: „Zbiór muzykaliów sprzed 1784 r., pochodzący w większości z prywatnej kolekcji kapłana franciszkańskiego fr. Alexandra GIESSEL OFMConv (1694-1766), posiada wyjątkową wartość muzyczno-historyczną, nie tylko ze względu na swoją jednolitość. Jako materiał źródłowy zawiera autografy znanych i zasłużonych kompozytorów, takich jak Johann Josef FUX, Gottlieb MUFFAT, Antonio CALDARA, Matthias Georg MONN, Georg Christoph WAGENSEIL itd.
Utwory zebrane w kolekcji muzycznej fr. Alexandra GIESSEL odzwierciedlają zatem nie tylko istotny moment w europejskiej tradycji muzycznej, ale także jej transformację z okresu przedklasycznego do klasycznego. Co więcej, ukazują one czasy świetności klasztoru franciszkańskiego w Wiedniu, zaś na podstawie licznych dedykacji i odręcznych zapisków właścicieli zapewniają dogłębny wgląd w praktykę muzyczną poszczególnych ojców franciszkanów na przestrzeni ponad pół wieku.
W swoich częściowo kunsztownych i cennych oprawach wyraźnie pokazują wartość przypisywaną aktywnej praktyce muzycznej w Zakonie Braci Mniejszych Konwentualnych. Fr. Alexander GIESEL i inni współbracia dołączają w ten sposób do długiej i wpływowej tradycji duchowości franciszkańskiej poprzez muzykę. Kolekcja muzyczna ma również wielką wartość wykraczającą poza Zakon, ponieważ ilustruje ścisły związek między członkami Zakonu a muzykami, kompozytorami, rodziną cesarską Habsburgów i miastem Wiedeń”.
Ceremonia wręczenia nowych certyfikatów odbyła się 16 grudnia 2024 r. w austriackiej bibliotece narodowej. W imieniu Zakonu certyfikaty odebrali kustosz prowincjalny kustodii św. Leopolda i św. Mikołaja z Flüe w Austrii i Szwajcarii fr. Bernhard LANG oraz bibliotekarz biblioteki centralnej Pol B. EDINGER. W krótkim wystąpieniu fr. Bernhard LANG podkreślił nie tylko wielkie bogactwo kulturowe, muzyczne i literackie, jakie franciszkanie przechowują i strzegą w swojej bibliotece centralnej i archiwum w Wiedniu, ale także znaczenie udostępnienia tych zbiorów dla naukowców i społeczeństwa. Wpis do austriackiego rejestru UNESCO „Pamięć świata” odsłania ten wielki skarb kulturowy franciszkanów, którzy są obecni w Austrii od 800 lat!
Fr. Bernhard LANG, kustosz prowincjalny
