W dniu 29 listopada 2023 r. w bazylice św. Franciszka w Bolonii miało miejsce publiczne czytanie Reguły braci mniejszych w osiemsetną rocznicę jej zatwierdzenia.
Być może z pewnym ryzykiem moglibyśmy to nazwać „wolnym eksperymentem franciszkańskim”, pozbawionym moralizmów i zagrożeń. Ten pod pewnymi względami śmiały „test” polegał na tym, że wzięto dwunastu współczesnych bolończyków, wśród nich pedagoga i neuropsychiatrę, przedsiębiorcę i spółdzielcę, ekonomistę, polityka, sportowca, studenta, lekarzy, a nawet dominikanina, i poproszono ich, w ramach całkowitej swobody wypowiedzi, o zinterpretowanie po jednym rozdziale Reguły zatwierdzonej. Jest to tekst, w którym św. Franciszek powierzył swoje ostateczne wskazania dotyczące przyszłej drogi i życia współbraci. Papież Honoriusz III wyraził na to swoją zgodę właśnie 29 listopada osiemset lat temu. Liczba 12 interpretatorów wynika z prostego faktu, że tyle jest rozdziałów wspomnianej Reguły. I być może tu zawiera się pierwsza niespodzianka, zarówno dla „świadków”, jak i dla licznie zgromadzonej publiczności, która 29 listopada wypełniła bazylikę. Główna wytyczna świętego z Asyżu jest zasadnicza, bez zbędnych dodatków, niemal minimalistyczna. Spodziewalibyśmy się rozbudowanego statutu z tysiącem kazusów, zakazów i obowiązków. Zamiast tego jest prostota, wolność i jasność, których można oczekiwać od człowieka takiego jak Franciszek. Oczywiście, jest też cały jego ewangeliczny radykalizm, ale zawsze z naglącą zachętą, by nie popadać w pychę i nie osądzać innych. Na zakończenie spotkania Marina ORLANDI pod wpływem zaskoczenia wywołanego ostatnim rozdziałem o braciach, którzy chcą udać się na misję do Saracenów „i innych niewiernych”, ograniczyła się jedynie do podkreślenia, jak bardzo Franciszek, tak jak ojciec, troszczy się o swoich przyjaciół, swoich towarzyszy wędrówki. I ta uwaga być może najbardziej podsumowuje to, co zostało dostrzeżone w ramach bolońskiego spotkania, któremu towarzyszyło czytanie Reguły rozdział po rozdziale przez Jacopo TREBBI i któremu podczas czytania i świadectw towarzyszyła szczególna atmosfera muzyczna wytworzona przez Andrea GIANESSI.
Nie znaczy to, że całościowe porównanie między ludźmi trzeciego tysiąclecia a świętym z XIII wieku jest łatwe. Dla przykładu, jak skonfrontować się z poszukiwanym ubóstwem lub odrzuceniem pieniędzy? Albo z wyartykułowanym zakazem wchodzenia do klasztorów mniszek? A co powiedzieć o wyznawaniu grzechów? Każdy z występujących, wnosząc własny bagaż ideałów, przyznając się do zaskoczenia otrzymanym zaproszeniem i trudnością wyzwania, nie uchylił się od przyjętego zobowiązania.
Przemyślenie spuścizny św. Franciszka nie wyczerpie się wraz z wydarzeniami mającymi na celu przypomnienie i zrozumienie Reguły zatwierdzonej. W tym roku przypada również 800. rocznica słynnego żłóbka w Greccio. Bolońska bazylika jest gospodarzem wystawy dydaktycznej na temat znaczenia przedstawień Narodzenia Pańskiego, zorganizowanej i promowanej przez szkołę „Il Pellicano” z Bolonii; dołączono do niej dwa artystyczne żłóbki autorstwa rzeźbiarki Eleny SUCCI i inne wywodzące się głównie z tradycji bolońskiej z kolekcji państwa LANZI, miłośników sztuki sakralnej.
Gianni VARANI
