16 września 2022 r. w kurii arcybiskupiej w Zagrzebiu kard. Josip BOZANIĆ przekazał ministrowi prowincjalnemu prowincji św. Hieronima w Chorwacji fr. Miljenko HONTIĆ dekret Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów przyznający kościołowi św. Antoniego z Padwy w Zagrzebiu tytuł bazyliki mniejszej.
Bracia mniejsi konwentualni obchodzą w tym roku 100. rocznicę założenia klasztoru Świętego Ducha i 90-lecie erygowania parafii św. Antoniego z Padwy. Pierwszymi propagatorami idei uznania świątyni za bazylikę mniejszą byli: były gwardian klasztoru w Zagrzebiu fr. Tomislav GLAVNIK i były proboszcz parafii fr. Roko BEDALOV. Z kolei zebraniem dokumentacji i restrukturyzacją prezbiterium kościoła kierował fr. Zlatko VLAHEK, doktor liturgiki.
Franciszkanie przybyli do Zagrzebia po wygnaniu z wyspy Cres w 1921 r., a klasztor, który zbudowali obok kościoła Świętego Ducha, poświęcił w dniu 4 października 1922 r. ówczesny ordynariusz Zagrzebia – abp Antun BAUER. Budowę kościoła św. Antoniego z Padwy rozpoczęto w 1931 r. z okazji 700. rocznicy śmierci świętego patrona. Parafia pod jego wezwaniem powstała 1 stycznia 1932 r., zaś pierwszą Mszę św. w nowym kościele odprawił arcybiskup koadiutor Zagrzebia, a dziś błogosławiony – kard. Alojzije STEPINAC. Wnętrze kościoła zostało ukończone w 1984 r. Kościół konsekrował kard. Franjo KUHARIĆ w dniu 24 listopada 1984 r.
Kościół zbudowano według projektu znanego architekta Juraj DENZLER. Został pomyślany jako monumentalny kościół bazylikowy o trzech nawach, będący połączeniem starożytnego i nowoczesnego stylu bazylikowego. Zewnętrzna część jest wykonana z surowego kamienia, „ukazującego” duszę chorwackiego narodu, który swoją siłą i wytrwałością przeciwstawił się bezlitosnym ciosom historii.
W Kościele katolickim uprzywilejowane liturgicznie świątynie nazywane są bazylikami. Istnieje różnica między „bazylikami większymi”, czyli czterema patriarchalnymi kościołami w Rzymie, a „bazylikami mniejszymi”, znaczącymi kościołami w Rzymie i na całym świecie. Od drugiej połowy XVIII wieku honorowy tytuł bazyliki mniejszej nadaje papież na prośbę ordynariusza kościołom mającym istotne znaczenie dla miasta i diecezji.
Cieszymy się, że położenie geograficzne, znaczenie duszpasterskie i historyczne zostały dostrzeżone i docenione, co stanowi jeszcze większą zachętę dla zakonników, aby w tym szczególnym czasie jeszcze lepiej służyć naszemu ludowi – podkreślił minister prowincjalny fr. Miljenko HONTIĆ.
Parafia i sanktuarium św. Antoniego z Padwy w Zagrzebiu jest 25. bazyliką mniejszą w Zakonie Braci Mniejszych Konwentualnych i 3. w archidiecezji zagrzebskiej. Data uroczystej Mszy św., podczas której zostanie oficjalnie ogłoszony tytuł bazyliki mniejszej, będzie podana w późniejszym terminie.
Fr. Zlatko VLAHEK, sekretarz prowincji
