Charyzmat misyjny św. Franciszka w świetle aktualnego nauczania Kościoła (3)

Posłani do ludzi ubogich

W Konstytucji dogmatycznej o Kościele Sobór Watykański II zauważa, że do udziału w chwale Boga dochodzi się między innymi przez kroczenie za Chrystusem ubogim (por. KK 41).

A sam „Bóg błogosławi tym, którzy przychodzą z pomocą ubogim, a odrzuca tych, którzy odwracają się od nich. (…) Jezus Chrystus rozpozna swoich wybranych po tym, co uczynili dla ubogich” (KKK 2443). Katechizm Kościoła Katolickiego podkreśla także ten fakt, że „«miłość Kościoła do ubogich… należy do jego stałej tradycji». (…) Jest nawet jednym z motywów obowiązku pracy, by było «z czego udzielać potrzebującemu» (Ef 4, 28)” (KKK 2444).

O tym, że stałą tradycją Kościoła jest umiłowanie ubogich, poświadczył między innymi św. Franciszek z Asyżu. Ubogie i pokorne życie ewangeliczne, bardziej przemawiające świadectwem niż słowami, jawiło mu się jako pierwszy symptom życia misyjnego, bo wskazywało na dobra duchowe o wiele cenniejsze od materialnych[1]. Franciszkański duch misyjny zatem miał wiele wspólnego z błogosławieństwami, a sami franciszkanie w tym wielkim claustrum, szerokim jak świat cały, mieli opowiadać się w swej misji za maluczkimi, zagubionymi, ubogimi. W swym pomyśle na życie, na pracę, na przebywanie pośród ludzi z „marginesu społecznego” opuszczonych ze względu na trąd, służyli im nie tyle chcąc okazywać litość, co pragnęli być jednymi z nich[2]. W tym sensie Franciszek chciał, by priorytetem życia braci było oddanie się „tym działalnościom i tym polom pracy, które pomijają inni i które bardziej odpowiadają życiu w ubóstwie i brataniu się z ludźmi pokornymi i ubogimi”[3].

Życie po nawróceniu św. Franciszka, a przynajmniej jeden z jego elementów, dotyczył okazywania miłosierdzia. Można zatem stwierdzić, że ubóstwo, które tak cenił, było na usługach miłości, bo to ona pomogła mu zrozumieć ludzi odrzuconych i pełnych cierpienia „obejmującego tak duszę (trąd duszy), jak i ciało”[4]. Franciszek bardzo też pragnął, aby bracia byli ludźmi z sercem otwartym dla każdego, również i przede wszystkim dla tego, który nie jest akceptowany przez innych. Tak o tym powiedział w Regule niezatwierdzonej: „I powinni się cieszyć, gdy przebywają wśród ludzi prostych i wzgardzonych, ubogich i słabych, chorych i trędowatych, i żebraków przy drogach” (1 Reg 9, 2)[5].

A o tym, że seraficki ojciec był dość radykalny w niesieniu pomocy biednym, świadczą choćby dwa wydarzenia, jak oddanie Nowego Testamentu ubogiej matce, by ta sprzedała księgę na swoje potrzeby. „Wierzę – powiedział Franciszek – że Bogu bardziej spodoba się darowizna, aniżeli czytanie” (2 C 91). Natomiast by zaspokoić potrzebujących, pozwolił na ogołocenie ołtarza Maryi Dziewicy i sprzedanie Jej ozdób: „Lepiej będzie zachować Ewangelię Jej Syna, ogołacając Jej ołtarz, aniżeli przy odosobnionym ołtarzu pogardzać Jej Synem” (w ubogich) (2 C 67)[6].

Echo takiego podejścia do ubogich bardzo wyraźnie widać we współczesnym nauczaniu papieży. Jan Paweł II w Sollicitudo rei socialis mówi wprost o „miłości preferencyjnej” do ubogich. Ona to „oraz decyzje, do jakich pobudza, nie mogą nie obejmować wielkich rzesz głodujących, żebrzących, bezdomnych, pozbawionych pomocy lekarskiej, a nade wszystko nie mających nadziei na lepszą przyszłość” (nr 42). Ten sam papież podkreśla również, że „Kościół na całym świecie pragnie być Kościołem ubogich” oraz że „pierwszymi odbiorcami misji są ubodzy, a ich ewangelizacja jest w pełnym tego słowa znaczeniu znakiem i potwierdzeniem misji Jezusa” (Redemptoris missio, nr 60).

Co więcej, papież Franciszek powie, iż ubodzy, ponieważ nie mają czym się odwdzięczyć, powinni być uprzywilejowanymi adresatami misji Kościoła (por. Evangelii gaudium, nr 48). Oni też mają prawo, by czuć się w tym Kościele „jak u siebie w domu” (tamże, nr 199) oraz do otoczenia ich szczególną opieką duchową (por. tamże, nr 200), gdyż opcja opowiedzenia się za ubogimi jest wielorakiego kolorytu, bo wzywa do zaradzenia nie tylko problemom materialnym, ale także kulturowym, i przede wszystkim religijnym (por. KKK 2444).

Fr. Dariusz MAZUREK
delegat generalny ds. animacji misyjnej

Więcej wiadomości o misjach pod adresem Facebook:
https://www.facebook.com/AnimazioneFrancescana/

Zobacz także Instagram sekretariatu misyjnego:
https://www.instagram.com/sgam_ofmconv/

[1] M. Hubaut, Francisco y sus hermanos, un nuevo rostro de la misión, SelFr 34 (1983), 11-13.
[2] J. Garrido, La forma de vida franciscana, ayer y hoy, Oñate (Guipúzcoa) 1993, 111-112.
[3] L. Iriarte, Powołanie franciszkańskie. Synteza ideałów św. Franciszka i św. Klary, Kraków 1999, 294.
[4] R. Manselli, Św. Franciszek z Asyżu, Niepokalanów 1997, 38.
[5] K. Esser, Temas espirituales, Oñate (Guipúzcoa) 1980, 199.
[6] W. Egger, L. Lehmann, A. Rotzetter, Franciszkańska solidarność z ubogimi, w: Duchowość franciszkańska, Wrocław 1992, zesz. 20, 4.